ประวัติโครงการสืบทอดศิลปวัฒนธรรมด้านนาฏศิลป์ ดุริยางคศิลป์ และคีตศิลป์
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี องค์ประธานมูลนิธิพระบรมราชานุสรณ์ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ทรงพระกรุณาพระราชทานพระราชดำริให้ดำเนินการอนุรักษ์มรดกศิลปวัฒนธรรมอันเกี่ยวเนื่องกับพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ด้านวรรณคดีบทละคร ทั้งละครนอกและละครใน ซึ่งทรงสถาปนาไว้ตลอดรัชสมัยและเจริญรุ่งเรืองมาตราบจนปัจจุบัน เพื่อเฉลิมพระเกียรติและเผยแพร่พระเกียรติคุณให้ปรากฏยั่งยืนสืบไป มูลนิธิฯ รับสนองพระราชดำริโดยจัดตั้งโครงการสืบทอดศิลปวัฒนธรรมด้านนาฏศิลป์ ดุริยางคศิลป์ และคีตศิลป์ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยขึ้น ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (อุทยาน ร.๒) อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม และได้มอบหมายให้นางประกอบ ลาภเกษร เป็นผู้รับผิดชอบ
โครงการฯ ได้ดำเนินการจัดการเรียนการสอนหลักสูตรพิเศษด้านนาฏศิลป์ ดุริยางคศิลป์ และคีตศิลป์ ให้แก่เยาวชนในจังหวัดสมุทรสงครามมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๓๓ จนถึงปัจจุบัน โดยรับสมัครเยาวชนที่กำลังศึกษาอยู่ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ถึงมัธยมศึกษาปีที่ ๔ จากสถานศึกษาทุกสังกัดของจังหวัด และคัดเลือกเยาวชนในแต่ละสาขาที่เปิดสอนที่มีคุณสมบัติตามหลักเกณฑ์ที่ได้กำหนดไว้ และนักเรียนเก่าที่ประสงค์ จะเรียนต่อเข้าร่วมโครงการฯ โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย จัดสอนโดยผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศิลป์และดุริยางคศิลป์ ซึ่งเป็นศิลปินแห่งชาติ อาจารย์และศิลปินทั้งอดีตและปัจจุบันของกรมศิลปากรและวิทยาลัยนาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม รวมทั้งมียุวศิลปินของมูลนิธิฯ ที่จบการศึกษาระดับปริญญาตรี มาช่วยสอนโดยไม่รับค่าตอบแทน ดำเนินการจัดการเรียนการสอนทุกวันเสาร์ ตั้งแต่เวลา ๐๙.๐๐ – ๑๒.๐๐ น. เริ่มตั้งแต่เดือนกรกฎาคม ถึงเดือนกุมภาพันธ์ในปีถัดไป ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (อุทยาน ร.๒) อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม
สาขาที่เปิดสอน
มีรายละเอียดสาขาที่เปิดสอน ดังนี้
๑. สาขานาฏศิลป์ไทย แบ่งออกเป็น
๑.๑ สาขานาฏศิลป์ละคร
ภาพยุวศิลปินสาขานาฏศิลป์ละคร
เนื่องจากพื้นความรู้ของนักเรียนสาขานาฏศิลป์ไม่เท่ากัน จึงแยก การเรียนการสอนเป็น ๓ กลุ่ม คือ กลุ่มที่ ๑ นักเรียนใหม่ฝึกหัดเพลงช้า เพลงเร็ว รำแม่บท กลุ่มที่ ๒ ทบทวนเพลงช้า เพลงเร็ว รำแม่บท เชิด เสมอ และระบำต่างๆ เช่น รำสีนวล ระบำเทพบันเทิง ระบำกฤดาภินิหาร ดาวดึงส์ ฯลฯ กลุ่มที่ ๓ เป็นนักเรียนเก่าที่มีความรู้พื้นฐาน สามารถเรียนเพิ่มเติมให้สูงขึ้นเพื่อออกแสดงและศึกษาต่อในสถาบันเฉพาะทาง เช่น วิทยาลัยนาฏศิลป สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ มหาวิทยาลัยราชภัฏต่างๆ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฯลฯ เรียนระบำเบ็ดเตล็ด (ยืนเครื่อง) รำเดี่ยว รำคู่ รำเป็นชุดเป็นตอนต่างๆ ในละครบทพระราชนิพนธ์ เพลงหน้าพาทย์ เช่น บาทสกุณี ตระบองกัน ตระนิมิต ฯลฯ
๑.๒ สาขานาฏศิลป์โขน
ภาพยุวศิลปินสาขานาฏศิลป์โขน
สาขานาฏศิลป์โขน ฝึกแม่ท่ายักษ์ ลิง เพลงหน้าพาทย์ รำเป็นชุดเป็นตอน เช่น หนุมาน จับนางสุพรรณมัจฉา รามสูร-เมขลา พระรามรบทศกัณฐ์ นางลอย เสมอข้ามสมุทร ระบำกฤช เงาะน้อย เงาะใหญ่ ทัศนาวานร ฯลฯ
๒. สาขาดุริยางคศิลป์ไทย (ปี่พาทย์และเครื่องสาย) ฝึกบรรเลงเพลงไทยต่างๆ เช่น เพลงพระราชนิพนธ์บุหลันลอยเลื่อน โหมโรงไอยเรศ ตับต้นเพลงฉิ่ง แขกบรเทศ (เถา) แขกต่อยหม้อ (เถา) ไกรลาศสำเริง เพลงออกภาษา (ภาษาพาสนุก) เพลงลาวดำเนินดอย และเพลงประกอบการแสดงโขน
๓. สาขาคีตศิลป์ไทย ฝึกขับร้องเพลงไทยต่างๆ เช่น สุดสงวนเถา ไกรลาศสำเริง และเพลงในบท พระราชนิพนธ์
ภาพยุวศิลปินสาขาดุริยางคศิลป์ไทย และสาขาคีตศิลป์ไทย